نحوه ی خواندن کد و شماره قطعات الکترونیک

اگر به علم الکترونیک علاقه داشته باشید بدون شک باید روش بدست آوردن ظرفیت واقعی قطعات رو بلد باشید,که ممکن است به صورت رنگ یا شماره کد درج شده باشند.این کدها نشانگر ظرفیت قطعات می باشند که بسیار مهم هستند, لذا اگر برای اولین بار میخواهید قدم در این راه بگذارید مطمئنا به بهترین مکان برای یادگیری این کدها مراجعه کرده اید.

حتی افراد حرفه ای در زمینه الکترونیک هم گاهی اوقات این کدها رو فراموش میکنند و به این دسته از مطالب رجوع میکنند..پس در ادامه با ما همراه باشید با روش خواندن مقدار ظرفیت قطعات الکترونیک…

« مقاومت های معمولی »

جهت پایه ها در نصب فرقی نمیکند

نحوه ی خواندن کد مقاومتهای معمولی ۴ رنگ : درنوار اول شماره رنگ مربوطه رو انتخاب میکنیم, درنوار دوم هم همینکارو تکرار میکنیم,درنوار سوم به جای درج شماره رنگ ,به تعداد شماره رنگ صفر میگذاریم و در نوار آخر به نسبت نوع رنگ درصد خطا یا تلرانس مقاومت رو مشخص میکنیم.(عدد بدست آمده در واحد اهم خوانده میشود)

نحوه ی خواندن کد مقاومتهای معمولی ۵ رنگ :مقاومت های ۵ رنگ مثل ۴ رنگ خوانده میشوند با این تفاوت که فقط یک نوار به اول اضافه شده است…یعنی نوار اول و دوم وسوم شماره رنگ, نوار چهارم تعداد صفر,نوار آخر درصد تلرانس می باشد.(عدد بدست آمده در واحد اهم خوانده میشود).

« مقاومت های smd »

جهت پایه ها در نصب فرقی نمیکند

نحوه ی خواندن کد مقاومتهای ۳ کارکتری : شماره اول و دوم  رو مینویسیم و شماره سوم رو به تعدادش صفر میگذاریم(عدد بدست آمده در واحد اهم خوانده میشود)

نحوه ی خواندن کد مقاومتهای ۴ کارکتری : شماره اول و دوم و سوم رو مینویسیم و شماره چهارم رو به تعدادش صفر میگذاریم(عدد بدست آمده در واحد اهم خوانده میشود)

نحوه ی خواندن کد مقاومتهای حروف دار : تنها کافیست بجای حرفی که در داخل شماره آمده یک نقطه بذاریم تا عدد اعشاری شود(عدد بدست آمده در واحد اهم خوانده میشود)

اگر حوصله حساب کردن ندارید, مقدارمقاومتهای ۳ و ۴ کارکتری رو در پایین نشون دادیم.

« سلف »

جهت پایه ها در نصب فرقی نمیکند

نحوه ی خواندن کد سلف های معمولی ۴ رنگ : درنوار اول شماره رنگ مربوطه رو انتخاب میکنیم, درنوار دوم هم همینکارو تکرار میکنیم,درنوار سوم به جای درج شماره رنگ ,به تعداد شماره رنگ صفر میگذاریم و در نوار آخر به نسبت نوع رنگ درصد خطا یا تلرانس سلف رو مشخص میکنیم.(عدد بدست آمده در واحد میکروهانری خوانده میشود)

نحوه ی خواندن کد سلف های معمولی ۵ رنگ :سلف های ۵ رنگ مثل ۴ رنگ خوانده میشوند با این تفاوت که فقط یک نوار به اول اضافه شده است…یعنی نوار اول و دوم وسوم شماره رنگ, نوار چهارم تعداد صفر,نوار آخر درصد تلرانس می باشد.(عدد بدست آمده در واحد میکروهانری خوانده میشود).

« خازن الکترولیت dip »

جهت پایه منفی را با نوار سفید رنگ مشخص کرده اند

نحوه ی خواندن کد خازن الکترولیت :

دو مشخصه ی ولتاژ و ظرفیت خازن را به وضوح روی خازن مینویسند…در تصویر بالا خازن با ظرفیت ۲۲۰۰ میکروفاراد و ولتاژ ۱۰ ولت را مشاهده میکنید.

« خازن الکترولیت smd »

جهت پایه منفی را با نوار سیاه رنگ مشخص کرده اند

نحوه ی خواندن کد خازن الکترولیت smd:

اکثر خازنهای الکترولیت smd مثل مدل dip آن ولتاژ و ظرفیت روی بدنه نوشته شده است و با واحد میکروفاراد خوانده میشوند اما گاهی اوقات از کد استفاده می شود. با توجه به روش اول اگر روی خازنی عبارت “۳۳ ۲۵V” نوشته شده باشد به این معنی است که ظرفیت خازن ۳۳ میکروفاراد بوده و ولتاژ کاری آن ۲۵ ولت است. در سیستم کد گذاری از حروف انگلیسی استفاده می شود که به دنبال آن سه رقم قرار دارد. حرف انگلیسی بیانگر ولتاژ کاری خازن است که با توجه به جدول زیر تعیین می شود و سه رقمی که در ادامه قرار دارند بیانگر ظرفیت خازنی بر حسب پیکوفاراد هستند. مانند بسیاری از قطعات دیگر، دو رقم اول اعداد معنی دار هستند و رقم سوم به مفهوم تعداد صفر است. به عنوان مثال  اگر روی خازنی عبارت ” G106″ نوشته شده باشد به این معنی است که ولتاژ کاری خازن ۴ ولت بوده و ظرفیت خازنی ۱۰/۰۰۰/۰۰۰  پیکو فاراد است که اگر به واحد میکروفاراد ضرب شود میشود ۱۰ میکروفاراد

« خازن سرامیکی(پلی استر و عدسی) »

جهت پایه ها در نصب فرقی نمیکند

نحوه ی خواندن کد خازن سرامیکی : عدد اول و دوم رو مینویسیم و عدد آخر به تعدادش صفر میگذاریم ( عدد به دست آمده در واحد پیکوفاراد خوانده میشود)

در جدول زیر کدهای خازن سرامیکی را مشاهده میکنید

در خازنهای پلی استر که معمولا با ولتاژ های بالا سروکار دارند بد نیست ولتاژ کاری آنها را بدانیم, در شکل رو به رو , ظرفیت خازن ۱میکروفاراد و ولتاژ کاری آن طبق جدول پایین ۲۵۰ ولت می باشد

در جدول پایین تمام کدهای ولتاژ خازن پلی استر را مشاهده میکنید

« خازن های سرامیکی smd »

جهت پایه ها در نصب فرقی نمیکند

خازن های سرامیکی SMD بعضی اوقات با یک کد مشخص می شوند که از یک یا دو حرف و یک رقم تشکیل شده است. اولین حرف درصورت وجود, نام سازنده است (یعنی K برای شرکت سازنده Kemet ، و …) ، برای حرف دوم با توجه به جدول عدد متناظر که با نام (mantissa) آمده است را مینویسیم و در عدد 10 ضرب میکنیم و به توان عدد آخر کد قطعه محاسبه میکنیم تا به واحد پیکوفاراد ظرفیت مشخص شود.

به عنوان مثال S3 یک خازن 4.7nf (4.7 x 10³ pf) است که تولید کننده آن ناشناخته است (چون حرف اول که نام شرکت میباشد را ندارد) ، در حالی که KA2 یک خازن 100pf (1.0 x 10² pf) از شرکت Kemet است.

اما این درحالی است که قطعات متنوع زیادی توسط شرکتهای سازنده مختلف ساخته میشود که هر کدام راهنمای مخصوص خود را جهت شناسایی به بازار عرضه میکنند.(در بیشتر مواقع شناسایی توسط رنگ خازن انجام میشود)

به همین خاطر ما در اینجا دوتا از بهترین راهنماهای شناخت خازن های سرامیکی را به صورت فایل فشرده در قالب PDF همراه با تصاویر رنگی برای دانلود گذاشتیم

دانلود خازن های سرامیکی SMD1 و SMD2

پسورد = www.icpulse.ir

« دیود معمولی »

جهت پایه ها در نصب طبق شکل 

نحوه ی خواندن کد دیود معمولی : شماره های روی دیودها صرفا ولتاژ کاری آنها را مشخص میکنند و همچنین ظرفیت ولتاژ بایاس معکوس را نشون میدهند.اما روش محاسبه ای برای آنها در نظر گرفته نشده و باید به دیتا شیت قطعه مراجعه شود, لذا ولتاژ کاری برخی از دیودهای رایج را برایتان در جدول زیر آماده کرده ایم. در سری ۱n40xx حداکثر جریان ۱ آمپر و در سری ۱n54xx حداکثر جریان ۳ آمپر می باشد.

« دیود زنر »

جهت پایه ها در نصب طبق شکل 

نحوه ی خواندن کد دیود زنر :دیود های زنر ولتاژ و سیگنال در شکل ظاهری شبیه هم هستند. اما برای تنظیم ولتاژ باید از دیود زنر ولتاژ استفاده شود که روش تشخیص کد آنها در جدول زیر آمده است.بعنوان مثال در ردیف و ستون اول  ولتاژ دیود زنر ۱n4728a برابر با ۳٫۳ ولت است. 

«  آیسی رگولاتور »

جهت پایه ها در نصب طبق شکل پایین

نحوه ی خواندن کد آیسی رگولاتور :اگر آیسی رگولاتور از سری ۷۸xx باشد , دو عدد آخر نشان دهنده خروجی مثبت تثبیت شده میباشند.در شکل زیر نمونه کدهای دیگر این نوع آیسی را با ولتاژ های دیگه مشاهده میکنید.

اگر آیسی از سری۷۹xx باشد, دو عدد آخر نشان دهنده ولتاژ منفی رگوله شده این آیسی هستند. در شکل زیر نمونه های دیگه این آیسی رو ملاحظه میکنید.

«  ترانزیستورها »

جهت پایه ها در نصب طبق دیتاشیت قطعه

ترانزیستورها معمولا به ۳ دسته ژاپنی , اروپایی و آمریکایی تقسیم میشوند…

نحوه ی خواندن کد ترانزیستور ژاپنی :در این سیستم ، نامگذاری ترانزیستور را با عدد ۲ شروع کرده و به دنبال آن حرف S را می آورند.این مشخصه بیشتر برای خود شرکت سازنده هست وبیشتر مواقع روی ترانزیستور قید نمیشود. بعد از حرف و عدد ۲S ، یکی از حروف انگلیسی را قرار می دهند که هر یک مفاهیمی به شرح زیر دارند, که ۴ حرف اول بیشترین کاربرد را دارد:

ترانزیستور از نوع pnp فرکانس بالا    A: PNP HF transistor
ترانزیستور از نوع pnp فرکانس پایین    B: PNP AF transistor
ترانزیستور از نوع npn فرکانس بالا   C: NPN HF transistor
ترانزیستور از نوع npn فرکانس پایین   D: NPN AF transistor
E: Diodes
F: Thyristors
G: Gunn devices
H: UJT
J: P-channel FET/MOSFET
K: N-channel FET/MOSFET
M: Triac
Q: LED
R: Rectifier
S: Signal diodes
T: Avalanche diodes
V: Varicaps
Z: Zener diodes

در قسمت بعدی عددی بین ۱۰ تا ۹۹۹۹ وجود دارد که برای شناسایی ترانزیستورها به کار می رود.بعنوان مثال در شکل بالا ترانزیستور ۲sc5198 : دو حرف اول قید نشده و حرف c نشان دهنده نوع npn با فرکانس بالا و اعداد بعد هم برای شناسایی ترانزیستورها استفاده شده است.

نحوه ی خواندن کد ترانزیستور اروپایی :

اولین حرف نوع عنصر و ماده ای که ترانزیستور از آن ساخته شده است را مشخص می سازد

A = Ge  (ژرمانیوم)
B = Si  (سیلیکون)    
C = GaAs (گالیم آرسنیک)
R = compound materials  (عناصر مرکب)

دومین حرف کاربرد قطعه را معرفی میکند

C: transistor, AF, small signal
D: transistor, AF, power
F: transistor, HF, small signal
L: transistor, HF, power
U: transistor, power, switching
A: Diode RF
Y: Rectifier
E: Tunnel diode
Z: Zener, or voltage regulator diode
B: Variac
K: Hall effect device
N: Optocoupler
P: Radiation sensitive device
Q: Radiation producing device
R: Thyristor, Low power
T: Thyristor, Power

در قسمت بعدی ممکن است  یکی از حروف W,X,Y,Z باشد که کاربرد صنعتی یا حرفه ای یا تجاری قطعه را مشخص می سازد, در این صورت ۲ رقم بیشتر بعد از حروف نیست ولی در بیشتر مواقع هیکدام از این حروف نیست و بجای آن از ۳ رقم بین ۱۰۰ تا ۹۹۹۹ استفاده میشود.بعنوان مثال :در شکل بالا ترانزیستورbc547 : جنس ترانزیستور سیلیکون-ترانزیستور کم قدرت و فرکانس پایین می باشد.

نحوه ی خواندن کد ترانزیستور آمریکایی :

در این روش نامگذاری، ترانزیستور و المان های سه قطبی را با حرف و عدد ۲N مشخص می کنند و تعدادی رقم به عنوان شماره سریال به دنبال آن می آورند. حرف N و عدد ۲ فقط المان های سه قطبی را از المان های دو قطبی (مانند دیود) مشخص می سازد.و در قسمت شماره سریال عددی بین ۱۰۰ تا ۹۹۹۹ استفاده می شود. 

ممکن است در آخر هم از پسوندهای a-b-c استفاده شود که محدوده بهره ( بتا hfe ) ی ترانزیستور را مشخص می سازد. به این صورت که حرف A برای ترانزیستورهای با بهره کم ، حرف B برای ترانزیستورهای با بهره متوسط ، حرف C برای ترانزیستورهای با بهره بالا و اگر دراین قسمت هیچ حرفی نباشد ترانزیستور می تواند هر یک از بهره های فوق را داشته یاشد.

با توجه به شماره سریال هر ترانزیستور بهتر است به دیتا شیت قطعه مراجعه شود

«  ترانزیستورهای smd »

جهت پایه ها در نصب طبق دیتاشت قطعه

در ترانزیستورهای معمولی(DIP) شماره قطعه روی بدنه نوشته شده و طبق توضیحاتی که دادیم شما میتونستید قطعه رو به راحتی شناسایی کنید…

ولی در مورد ترازیستورهای(SMD) نحوه ی شناسایی به گونه ای متفاوت است.چرا؟ چون بخاطر کوچک بودن قطعه حک کردن شماره روی آن کمی غیر عقلانی به نظر میرسد. از این رو شرکتها بجای اینکه شماره قطعه رو به صورت کامل بنویسند , سعی میکنند با درج دو تا سه حرف یا عدد نوع ترانزیستور را مشخص کنند و این بدان معناست که اگر کدی روی قطعه میبینید, سریع زنگ نزنید به فروشگاه محلتون بگید من فلان قطعه رو با این شماره میخوام.

مثال : کد روی قطعه در شکل بالا مربوط به ترانزیستور 2N3904 میباشد 

حالا برای شناسایی این قطعات باید به راهنمای منتشر شده توسط شرکتها مراجعه کرد که این کدها و نحوه ی خواندن و شناسایی آن توضیح داده شده است. (بخاطر توضیحات طولانی فایلPDF رو برای دانلود در لینک زیر گذاشتیم)

نحوه ی شناسایی ترانزیستورهای SMD

پسورد = www.icpulse.ir

این مطلب همچنان ادامه دارد…منتظر بروز رسانی های بعدی این مطلب باشید